بررسی واکنش برخی ژنوتیپ های آفتابگردان به تنش خشکی با استفاده از شاخص-های تحمل به تنش

این آزمایش با هدف تعیین میزان تحمل به خشکی ارقام آفتابگردان در شرایط قطع آبیاری، به صورت اسپلیت استریپ پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-89 در شهرستان دامغان  طراحی و شاخص حساسیت خشکی(ssi)، شاخص تحمل(tol)، شاخص تحمل تنش(sti)، میانگین هندسی بهره­وری (gmp)و میانگین بهره­وری(mp) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام از نظر علمکرد دانه اختلاف معنی­داری وجود داشت. در شرایط بدون تنش رقم هایسان 33 با 4790 کیلوگرم درهکتار بیشترین عملکرد دانه همچنین در شرایط تنش نیز این رقم با  2645 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را نسبت به دو رقم دیگر تولید کرد. بالاترین میزان شاخص (sti) در تنش شدید متعلق به رقم رکورد و تنش ملایم متعلق به رقم پروگرس بود، همچنین رقم هایسان 33، بیشترین mp و gmp را نسبت به سایر شاخص ها نشان داد. محاسبه همبستگی شاخص های ارزیابی با عملکرد در شرایط مطلوب و تنش نشان داد که عملکرد در شرایط تنش (ys) رابطه معنی­داری با yp و تمامی شاخص­ها به جز شاخص حساسیت به تنش  ssiداشت و همبستگی yp با sti، gmp ,mpو tol معنی­دار بود. همبستگی بین mp با sti وgmp  و نیز sti با gmp مثبت معنی­دار ولی بیشترین همبستگی بین mp و  gmpدیده شد. ssi نیز رابطه منفی وغیر معنی­داری با همه شاخص های تحمل به تنش نشان داد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد شاخص های sti ، gmpو  mpشاخص­های مناسبی برای برآورد پایداری عملکرد ودستیابی به ارقام پر محصول بودند.